Yapay zekanın terapi yerine geçemeyeceğini gösteren 6 kritik neden ve Yapay Zeka ile Dertleşmenin Gizli Tehlikeleri nelerdir? Son dönemde yapay zekayı bir “dijital terapist” gibi görmeye başlayanların sayısı artıyor. Ancak uzmanlar bu yaklaşımın ruh sağlığı açısından ciddi riskler barındırabileceğini vurguluyor. Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri’nden Uzm. Klinik Psikolog Merve Öz, yapay zeka sohbetlerinin terapi seanslarının yerini alamayacağını belirterek önemli uyarılarda bulundu:
“Yapay zeka yargılamaz, her an ulaşılabilir ve sizi anlıyormuş gibi görünür. Ancak bu, terapi sürecinin sağladığı dönüşüm ve iyileştirme etkisini sunmaz. Gerçek iyileşme, uzman terapistlerle kurulan güvene dayalı ilişkiler sayesinde gerçekleşir.”
Yapay zekanın terapiyi asla ikame edemeyeceğinin 6 nedeni
-
Empati kuramaz: Yapay zekanın içgörüsü, kalbi ya da duygusal sezgisi yoktur. Sadece programlanmış yanıtlar verir.
-
Gerçekle yüzleştirmez: Terapi bireyi kendiyle yüzleştirirken, yapay zeka çoğunlukla kişinin duymak istediklerini söyler.
-
Veri güvenliği risklidir: Terapide gizlilik esastır. Yapay zekada ise kişisel bilgilerin kötüye kullanılması ihtimali vardır.
-
Derin bağ kuramaz: Terapistler, güvene dayalı ilişkiyle bireyin iç dünyasına ulaşır. Yapay zeka bunu kopyalayamaz.
-
Kriz anlarında yetersizdir: Travma, intihar düşüncesi ya da ağır psikolojik rahatsızlıklarda yapay zekanın tavsiyeleri yetersiz kalır.
-
Yasal sorumluluğu yoktur: Terapistler etik kurallara ve yasal yükümlülüklere tabidir. Yapay zekanın böyle bir sorumluluğu bulunmaz.
Yapay zeka sohbetleri sahte bir rahatlama yaratabilir
Öz’e göre yapay zekaya fazla bağlanmak yalnızlığı artırabilir ve bağımlılık geliştirebilir:
“İnsanlar yapay zekaya danışarak kısa süreli bir rahatlama yaşayabilir. Ancak bu durum, öz farkındalığın zayıflamasına, özgün düşünme becerilerinin körelmesine ve sorunların derinleşmesine yol açabilir. Gerçek duygusal iyileşme, insanlar arası ilişkilerde ve profesyonel terapilerde gerçekleşir.”
📌 Yapay Zeka ile Terapi Arasındaki Farklar – Özet Tablo
| Konu Başlığı | Terapi (İnsan Terapist) | Yapay Zeka Sohbeti |
|---|---|---|
| Empati | Gerçek empati kurar, duyguları anlar | Empatiyi taklit eder, hissetmez |
| Yüzleştirme | Kişiyi gerçekle yüzleştirir | Kişinin duymak istediklerini söyler |
| Veri Gizliliği | Etik kurallara ve gizliliğe bağlıdır | Veri sızıntısı ve kötüye kullanım riski var |
| İlişki Kurma | Güven ilişkisi ve bağ kurar | Yüzeysel iletişim sağlar |
| Kriz Anları | Etik karar alır, yönlendirir | Kriz yönetimi yapamaz |
| Yasal Sorumluluk | Mesleki sorumluluk taşır | Herhangi bir sorumluluğu yoktur |
❓ Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1. Yapay zeka ile sohbet etmek tamamen zararlı mı?
Hayır. Yapay zeka sohbetleri kısa süreli rahatlama sağlayabilir. Ancak terapi yerine geçmez.
2. Yapay zeka destekli uygulamalar hiç mi faydalı değil?
Faydalı olabilir; örneğin stres azaltma, farkındalık önerileri sunma gibi. Fakat bu durum profesyonel destek ihtiyacını ortadan kaldırmaz.
3. Ruh sağlığı için yapay zekadan destek almak bağımlılık yaratır mı?
Evet. Sürekli yapay zekaya danışmak, kişinin kendi düşünme ve başa çıkma becerilerini köreltebilir.
4. Gerçek terapi ile yapay zeka arasındaki en büyük fark nedir?
Gerçek terapilerde duygusal bağ, empati ve etik sorumluluk vardır. Yapay zekada bunlar yoktur.
5. Hangi durumlarda mutlaka terapiste başvurulmalı?
Travma, depresyon, intihar düşüncesi, yoğun kaygı, bağımlılık gibi durumlarda uzman desteği şarttır.
